සුචරිත සිරිත..!

අභාවිත මහැදුරු ගම්ලත්හු මට දෙවිදියකින් ඇදුරු වෙති. ඒ ඔවුන් සෙවණේ තුන් මසක් ඉන්ගිරිසිය උගත් කෙටි කාලයත්, දිවි හිම් කොට රක්නා ගම්ලත් රචනා මාලාව යළි යළිත් කියවමින් උගන්නා දැයත් දෙකක් කොට සලකමිනි.

දිනක් ඔවුහු මා හා කෙටි වාදයක පැටළුනහ. බොරිස් පස්තෙර්නාහ් ගේ දොස්තර ෂිවාගෝ හි දේශපාලනය ගැන උරණ බසින් යමක් කියූ එතුමෝ සැණෙකින්, 'ඒත් මිනිහගේ කවි ඒවා හරිම ලස්සනයි' ද යනුවෙන් කීහ. මේ ඔවුන් සාහිත්‍යය සේවනය ගැන මට කියා දුන් කෙටි නමුත් විශිෂ්ට ම පාඩමයි. සාහිත්‍යය යනු එහි යෙදෙන්නා විසින් විභාව, අනුභාව, ව්‍යභිචාරභාව රස දැනෙන අයුරින් සංයෝග කිරීම යැයි සිතීමට හා ඒ අනුව සියුම් රසයන් අනුභව කිරීමටද කියා දුන් කෙනෙකි එතුමෝ. ඒ 1994 අගයි. ගම්ලතුන් ගෙන් යමක් නූගත් 80-90 පරම්පරාවෙහි යමෙක්  වී නම් ඒ ධවල කාකයෙක්මැ විය යුතුය.            

   

මම පසු ගිය දින කිහිපය ඔවුන් විසින් සිංහලයට පෙරැළුනු 'නාට්‍යශාස්ත්‍රයේ රසවාදය' ඇසුරෙහි ගත කළෙමි. 1994 රුපියල් 35කට මිළදී ගත් ඒ පොත් පිංච අදටත් අල් පචිනෝ, රොබර්ට් ඩි නීරෝ, ගැරී ඔල්ඩ්මන්, කොලින් ෆර්ත්, බෙන් කම්බර්බැච් ආදී ජීවමාන නලුවන්ගේ රංගන විශිෂ්ටත්වය මැන බැලීමේ මෙවලම ලෙස උපකාරී වෙයි. කථක්, කථකලි, භරත, ඔඩ්ඩිසි ආදී ඉන්දීය නර්තනයන්ගේ සියුම් ඉසියුම් ගුණ විනිවිදීමට ද සංගීතයෙහි මියුරුතම ප්‍රකාශනයන් ස්වීකරණයටද ආධාරක වෙයි. සාහිත්‍ය සේවනයටද න්‍යායක් ඇති බව මෙ ලක ස්ථාපිත කළ දෙවැනියා එතුමෝ වෙති. පළමුවැනියා සරච්චන්ද්‍රයෝය.

සාහිත්‍ය විචාරය විෂයයෙහි මාක්ස්වාදී න්‍යාය සම්ප්‍රදාය යොදාගත හැකි අයුරු සෙවිම ඔහුගේ ජීවිත ව්‍යාපෘතිය වූ සෙයකි. නූතන න්‍යාය ඔවුහු පිළිකෙව් කළහ. සරච්චන්ද්‍රයන් කල්පනාලෝකයෙහි සිරවූ අයුරින් ම අපෝහක භෞතිකයෙහි ම සිරවූ ගම්ලතුන් සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ ඊඩිපල් පුතණුවෝය. ඔවුහු අප්පා කළ දේම කළ හ. [අප්පා ද පුතා ද පඬුවස්දෙව් හා සූනියම් ගම්භාර දෙව් මෙන් හෝ ධාතුසේන හා කාශ්‍යප මෙන් ඉතිහාසයේ දෙයාකාරයකින් වැජඹෙති.] භගවතයෙහි එන ක්‍රිෂ්ණ-අර්ජුන උපමාව ගම්ලතුන් අතින් නිතර යෙදෙන්නේ මේ ගැටුම ඔවුහු සංජානනය කළ නිසා හා ඒයට සවිඥානක වූ නිසා බව මට නිතර සිතෙයි.

'මාගේ ශරීරාංගයෝ ලිහිල්ව යෙත්, උගුර කටද වියළෙයි, මගේ සිරුර වෙවුලයි, ලොමුදහ ගනී, මගේ සම දැවේ, සිත භ්‍රමණය වෙයි, මට කෙළින් සිටිය නොහැකිය"-120 සාහිත්‍ය විචාර හා මාක්ස්වාදී විකට රූප- 

යළි ශ්‍රී කෘෂ්ණයන් උපුටා දක්වන ගම්ලත්හු මෙසේ කියවන්නට සළස්වති, - මාගේ යුතුකම ඉටු නොකළහොත් මම සත් පුරුෂයන්ගේ මනස් අවුල් වීමට ඉඩ හරිමින් ලෝකය විනාශ කරනෙක්මි-එම-  

 

ගම්ලත් දිවි විතර වීර කාව්‍යයකි. එය ලියනු පිණිස කවියකු විනා අන් කිසිවෙක් සමත් නොවෙති. සරච්චන්දයෝද, මාක්ස් හුද, ලෙනිනයෝද, ට්‍රොට්ස්කීන් ද, ශේක්ස්පියරයන්ද, ප්ලෙහානොව් හා භරතමුනි ආදිහුද, ශාස්ත්‍රකාමීන්ද, කම්කරුවන්ද, විප්ලවකරුවන්ද, සූත්‍ර පිටකයෝද විටින්විට මුහුණ ඔසවමින් ඔහුගේ මුවින් අප ඇමතූහ. මේ විචිත්‍රත්වය ගෙන හැර පෑම අසීරු කාර්යයකි. සරච්චන්ද්‍රයන් ගේ ගුරු ගුණ සමර [පිය සමර?] ලියූ ගම්ලතුන් මුහුණ පෑ අබග්ගයටම ගම්ලත් ගුණ සමර ලියන තැනැත්තේ මුහුණ පායි. ඉහත අර්ජුන කියූ දේ නැවත මෙනෙහි කළොත්; එය අපස්මාර තත්වයකි. [අපස්මාරය: .. ඇඟ ගැසීම, සුසුම් ලෑම, වෙවුලීම, දිවීම, වැටීම, දාඩිය දැමීම, ගල් ගැසීම, කටින් පෙණ දැමීම, තොල කට ලෙවකෑම ආදී අනුභාවයන්ගෙන් අභිනය කට යුතුයි-28-රසවාදය-ගම්ලත්]

කවියක් පිළිසිඳගත් කවියා අපස්මාර ග්‍රස්ථියකින් පෙළෙයි, ඔහු මාරාන්තික අවසාන චේතනාවකින්, පතුලේ කුමක් වේදැයි හෝ එහි ළඟා වන්නේ කෙසේදැයි නොදැන රචනා ආගාධයට පනී. අපුද්ගලභාවය [සයිකෝසියාව] හා ගුප්ත-අනියතබව [හිස්ටීරියාව] විසින් මායිම් කෙරුණු ආගාධයෙහි පතුලෙහි පතිත වන විට කවියා මිය යයි. ඔහුට මහත් වෙහෙසකින්, ග්‍රස්ථියකින් සොයා ආ ‘පියා ගේ නම ’ ද ‘තමාගේ නම’ ද හමු නොවෙයි. ඒවා කවියේ ඇති ප්‍රමෝදය විසින් අවශෝෂණය කරගනී. එය කවියේ අතිරික්ත වේ. ඔහු විසින් දැරූ 'නිශ්ඵල ප්‍රයත්නය'[waste of effort- හිම බිම-කවබත ‍යසුනරි] කවියක් වී එහි රුව ගුණ වී, එහි රසය වී අපට හමු වෙයි. 

ගම්ලතුනට කළ හැකි ඉහළම ගුරු පූජාව වන්නේ එබඳු කවියක් ලිවීමයි. එරික් ඉලයප්ආරච්චි සුචරිත සිරිත ලියමින් කරන්නේ ඒ ගුරු පූජාවයි. ඔහුට අර්ජුනට මෙන් පෙනෙන්නේ ගිරවා ගේ ඇස පමණකි. අනිත් වට පිටාව ඔහුට අදාළ නොවේ. ඔහුගේ කවිය සංදර්භය හා ප්‍රබන්ධාත්මකව ගැටෙන මුත් එය පුද්ගල වර්ණනාවකින් ඔබ්බට යන්නේ  ද එහි ඇති ප්‍රබන්ධමය ගුණය නිසාය. එරික් ගේ කාව්‍ය ප්‍රබන්ධය කෙබඳුද කිව හොත් එය වීර කාව්‍යයකි. එහි එපික් ගුණය ඔහු ව්‍යූහයේද අන්තර්ගතයේද භාවයේද බහා ලයි. එමගින් ඇති කරන්නේ කරුණ රසයකි. ගම්ලතුන් ගැන අපි දනිමු. ඔහුව හමුව ඇත්තෙමු. ඔහු හා සම්මුති කතාවෙහිද වාදයෙහිද පැටලී ඇත්තෙමු. ඔහු ගැන ඕපාදුප ඒ කණින් අසා මේ කණින් පිට කර ඇත්තෙමු. නමුත් සුචරිත සිරිතෙහි එන සුචරිත යනු ප්‍රබන්ධාත්මක චරිතයකි. එරික් ගේ පරිකල්පන ක්‍රමලේඛයෙහි සටහන් වූ සුචරිත කෙනෙකි. ඔහු සපුරා ප්‍රබන්ධමය නොවන්නේ අපි දැන සිටි සුචරිත ගේ භාව ශේෂයන් ප්‍රබන්ධමය සුචරිත කෙරෙන් අප වෙත ප්‍රක්ෂේපණය කෙරෙන හෙයිනි. 

 

මතු නොව එරික් සුචරිත සිරිතේ ව්‍යූහය සකස් කරන්නේ එපික් රාමුව අනුගමනය කරමිනි. ඔහු පෙරකතාවක්, ආසිරි පැතුමක්, මධ්‍යම කතාවක්, සවිස්තරයක් හා පසුකතාවක් සහිතව සුචරිත කවිය ලියයි. එරික් ගේ කවියේ සර්ගිකා 51කින් යුතු කවිය නූතන කොළඹින් ඇරඹී නූතන කොළඹින් අවසන් වන්නේ කොලඹ ආකාශ රේඛාවේ වෙනස් වීම ගම්ලත් සිරිතේ වෙනස් වීම හා සමපාත කරමිනි. එරික් අපව කැඳවා ගෙන යන සංචාරය 'මහා සංචාරක පචයක්' නොවේ. එය ප්‍රබන්ධගත සංචාරයකි, පේරාදෙණිය, ලන්ඩනය, යාපනය, මරදානේ විකොස කාර්යාලයය ඈ මග සළකුණු ඔස්සේ අප ජීවිතයේ අඩකට වඩා කාලයක් දැන සිටි මහා පුරුෂයෙකු ගැන තමාගේ පෑනෙන් ගිලිහිය හැකි අති රමණීය වදන් සංයෝජන කරන එරික් ගුනසිංහ හා ගුණසිංහ අතර තැනෙක සිය කවි ලකුණ තබයි. ඔහු ආස්වාදය ලබන කාව්‍ය පරිමණ්ඩලයේ සියලු තාක්ෂණය කැටි කරන සමර්ථ කාව්‍යයක් [potent] එරික් අතින් රචනා වන්නේ එහි නිමිත්ත වෙන ගම්ලතුන් ගේ දිවි පෙවෙතේ සමර්ථ භාවය [potent] නිසා බව සතුටින් ලියා තැබිය හැකිය.   

ගම්ලතුනට වැළකිය නොහැකි වූ ධනපති අර්ථක්‍රමය එරික් අතින් වර්ණනා වෙන්නේ කඩදහි අඟුලකිනි,

කඩදහි අඟුලම ඇවිළෙයි ගිනිගෙන-

කෝටි ගණන් පද පාවෙයි දිය මත... යනු කී හෙයින් ද

කව්ද ඒ ඔබ කියූ ජෙමිස් ජොයිස්

පැන්ස තුන ඉල්ලලා ලියුමක් ලියූ ... යනු කී හෙයින් ද

ගුණදස් අප කිවිඳු දුටුව

අව්ව තපින බුදු පිළිමය

පිළිකුලකින් බලා සිටී

පේරාදෙණි කුණපය දෙස  ... යනු කී හෙයින් ද 

කිවිඳු එලියට් ලෙසින

අඳුරු පියගැට නගිමි

රැඳී දොරකඩ මඳක්

අසන්නට ලිය තෙපුල .... යනු කී හෙයින් ද

චාරිං ක්‍රොස් හි පරණ පොත් කඩ පිරුණු මාවත කෙළවර ඇති

ට්‍රැෆල්ගාර් කවි කොළයක

ලියැවිය යුතු කවියක් විය .... යනු කී හෙයින් ද

 

එක බසක් ගෙන දිනූ දේශය

තවත් බසකට උරණ වී ඇත

පැසුණු හිස්වල වුවද සිතුවිලි

කැපී ඉපනැලි ඉතුරු වී ඇත .... යනු කී හෙයින් ද

පැටිපෙළ සමග ඇවිදින්

උක්ගස් බිඳින් ඌරන්

එළවා දැමූ තරුණෝ

තවමත් ඔබට හිතවත් .... යනු කී හෙයින් ද

එයින් නොදැවෙන සිනාවක් විය

නොමළ ලෙස මා ඇදුරු මුව කොණ.... යනු කී හෙයින් ද

එරික් ඉලයප් ආරච්චි අතින් ලියවෙන්නේ ගම්ලතුනට හොබින සිංහ නාදයකි. පින් නැති තැනැත්තවුන්ට [වාසනා ගුණය] එරික්ගේ කවියේ සිංහ නාදය නොඇසේ. 

එරික් අතින් කෙරෙන ඓතිහාසික කාර්යය වන්නේ ගම්ලත් චරිතය කැනනීකරණය කිරීමයි. කැනනීකරණය නොදන්නා කෙනෙකුට සුචරිත සිරිත නොතේරෙනු ඇත. එවිට ගම්ලතුන්ට සිදුවු ලෙස ම හිඟන කවි අඟුල් වලට යට වී කෝටිගණන් පද පාවෙන දියමත විසිරෙන සිය කවි පද දෙස බලා සිටීමට එරික් ට සිදු වෙනු ඇත. එරික් ගේ නිශ්ඵල ප්‍රයත්නයේ අරමුණ එකී ප්‍රයත්නය ම වන හෙයින් ගම්ලතුන් සේම විස්සෝප නොවි සිටීමට එරික් ට හැකි වනු ඇත.

සිය පැදියෙහි අතිරික්ත වන උමතු සතුට, විචක්ෂණ සතුට හා කරුණ රසය කවියා වන තමන්ට ම ගෝචර වන්නේ නම් ගම්ලතුන්ගේ ගුණකීර්ති කදම්භය එහි ඇතුළත් බව තමන්ටම ස්පර්ශ වන්නේ නම් තම කෘතියෙහි තමා මියයන මොහොතේ ඇති වූ ප්‍රසාද චිත්තය යළිත් පහළ වන්නේ නම් ඒ එසේම විය යුතුය.